چک یکی از ابزارهای مهم برای تبادل پول بین افراد به شمار می‌آید بدین وسیله که افراد با کشیدن چک با مبلغ دلخواه که بر روی آن نوشته می‌شود به فرد مقابل ضمانتی می‌دهد که پول او درون بانک قرار دارد و شخص با مراجعه به بانک مذکور می‌تواند پول خود را دریافت نماید. اما مشکل آنجاست که افراد سودجو و کلاهبردار با جعل کردن امضای فرد مورد نظر بر روی چک او و نوشتن مبلغ دلخواه به راحتی از حساب آن فرد پول خارج میکنند پس راه‌های جلوگیری از این عمل بسیار مهم می‌باشد.
جعل امضای چک
جعل: جعل به معنای تقلب در حقیقت یک سند، نوشته و یا هر چیز دیگری می‌باشد.
جعل امضای چک در دو حالت می‌تواند اتفاق می‌افتد:
در حالت اول مجرم دقیقاً امضای فرد مورد نظر را شبیه سازی میکند پس در این حالت باید متوجه شد که جاعل (جعل کننده) از اطرافیان فرد است زیرا امضای او را بارها دیده و توانسته که امضای او را شبیه سازی کند همین مسئله می‌تواند در شناسایی جاعل کمک‌کننده باشد.
حال در حالت دوم جاعل امضایی غیر از امضای شما را پای چک هک میکند در این حالت جاعل احتمالاً چک شما را پیدا یا آن را سرقت کرده است و از نمونه امضای شما بی‌اطلاع است، در نتیجه چک را به نام خود و با امضایی غیر از نمونه امضای شما که در بانک موجود است، امضا میکند.
مجازات جعل امضای چک
در ماده 523 قانون مجازات اسلامی آمده است که: “جعل و تزویر عبارت‌اند از: ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیر رسمی خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردن یا الحاق یا محو یا اثبات یا سیاه کردن یا تقدیم یا تأخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی یا الصاق نوشته‌ای به نوشته دیگر یا بکار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن و نظایر اینها به قصد تقلب.”
طبق این ماده جاعل چک، علاوه بر اینکه باید خسارتی را که از راه جعل چک به کسی وارد کرده جبران کند، طبق قانون به ۶ ماه تا ۲ سال حبس و ۳ تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌گردد.
اثبات جرم جعل امضای چک
برای اثبات جعل ابتدا برای طرح شکایت کیفری به دادسرای محلی که جعل در آن صورت گرفته مراجعه و شکایت نامه تنظیم کرده سپس آن چک جهت کارشناسی به کارشناسان خط نگاری ارجاع خواهد شد و جعلی بودن آن مشخص خواهد گردید. شخصی که از آن شکایت شده می‌تواند هرگونه اتهامی را انکار کند. پس اثبات ادعا با شاکی است و فرد شاکی باید اثبات کند که این شخص جعل امضا کرده است و کارشناسان قادر به مشخص کردن جاعل نیستند.
روش‌های جلوگیری از جعل امضا در چک
یکی از بهترین کارها برای جلوگیری از جعل شدن امضا نوع آن است. همیشه پیشنهاد می‌شود که امضایی را انتخاب کنید که پیچیدگی خاص خودش را داشته باشد البته امضاهای خیلی پیچیده هم مشکل آفرین هستند به این دلیل که اغلب اوقات به دلیل شلوغی و ازدیاد ارباب رجوع متصدی بانک ممکن است نتواند با دقت پیج و خم‌های امضا را بررسی کند و جاعلان ممکن است از این فرصت برای جعل امضا شما سوء استفاده کنند.
همیشه در امضاهای خود نام و نام خانوادگی خود را هم ضمیمه کنید، این کار باعث می‌شود که دست خط شما منحصر به فرد و مختص شما باشد. رعایت همین مسئله ساده می‌تواند یک سبک خاص برای امضا شما باشد.
افرادی که از اثر انگشت به جای امضا استفاده میکنند، بهتر است برای جلوگیری از جعل حتماً از مهر هم استفاده کنند.
داشتن یک امضای منحصر به فرد که فقط برای چک‌ها استفاده می‌شود می‌تواند به جلوگیری از جعل امضای شما کمک شایانی کند.
حتماً تاریخ چک را به صورت افقی، عمودی، به عدد و به حروف درج کنید.
از صادر کردن چک‌های سفید امضا به شدت خودداری کنید (در ادامه در مورد این موضوع توضیح داده خواهد شد).
یک مورد که می‌تواند مؤثر باشد این است که شما می‌توانید بر روی مبلغ چک، چسب شیشه‌ای بچسبانید.
مبلغ چک را به ریال، به تومان، به عدد و به حروف بنویسید.
همیشه سعی کنید که دسته چک خود را از دسترس دیگران دور قرار دهید و تعداد برگه‌های کشیده شده از دفترچه چک خود را بدانید تا در صورت دزدیده شدن برگی از آن متوجه شوید.
جعل چک سفید امضا
هنگامی که شخصی چک سفید امضا به فردی می‌دهد صادر کننده چک سفید امضا به دارنده آن اختیار و وکالت در پر کردن مندرجات چک را می‌دهد و فردی که اقدام به چنین کاری میکند در واقع به نمایندگی از صادر کننده چک عمل کرده است پس در این مورد این فرد مسئولیت کیفری ندارد و قابل مجازات نخواهد بود. مگر اینکه ثابت شود چک سفید امضا به قصد امانت به فردی سپرده شده و فرد مذکور با سوء استفاده از حسن نیت امانت گذار مندرجات آن را تکمیل نموده و به بانک ارائه داده است که در این صورت چنین فردی علاوه بر جعل، مرتکب جرم خیانت در امانت نیز شده است.
