مالیات بر ارث به چه صورت تقسیم می گردد؟
یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین مسائل حقوقی، مالیات بر ارث، نحوه پرداخت و محاسبه آن می‌باشد و شما هیچ خانواده‌ای را نخواهید یافت که با این مسائل سروکار نداشته باشند. زیرا لازم است تا احکام و قواعد حقوقی و همچنین مراحل اداری کار به نحو احسنت انجام شود تا امنیت و آرامش شهروندان در جهت تسریع امور فراهم گردد.
هنگامی که مرگ رخ می‌دهد آثار و تبعات حقوقی را نیز به همراه دارد، از جمله آن‌ها می‌توان به موضوع ارث اشاره نمود. قواعد و احکام بر ارث کمترین تغییرات را نسبت به سایر قوانین دارد زیرا تمامی قواعد آن از فقه گرفته شده است. به عبارتی فقه یعنی دارایی متوفی بعد از کسر حقوق و دیون و واجبات مالی و وصایای میت تا ثلث که به بازماندگان و وارثان او تعلق می‌گیرد. یکی از حقوق و دیونی که باید پیش از تقسیم ارث از دارایی کسر گردد مطابق با قانون مدنی، مالیات است.
مالیات بر ارث چیست؟
در واقع مالیات بر ارث یکی از انواع مالیات‌هایی است که، همان‌طور که از نام آن مشخص است به ارث و ترکه متوفی پس از فوت او تعلق می‌گیرد.
به عبارتی مالیات بر ارث یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که دولت با توجه به قانون دریافت می‌نماید. بدین صورت که زمانی که فرد متوفی ورثه‌ای داشته باشد، وراث وی باید ابتدا اقدام به انحصار وراثت نمایند، تا به صورت رسمی وراثت متوفی مشخص شوند. پس از آن مکلف‌اند ظرف حداکثر یک سال پس از تاریخ فوت، به سازمان امور مالیاتی محل سکونت متوفی مراجعه نمایند و در اظهارنامه‌ای با شکل فرم‌های خصوصی که توسط سازمان امور مالیاتی تهیه می‌گردد، اطلاعات مربوط به هویت، مکان متوقف، وراثت حین فوت، اموال و دارایی‌ها، بدهی‌ها، هزینه کفن و دفن و واجبات مالی و عبادی و دیون متوفی را ذکر نمایند.
وراث فرد فوت شده باید از اموال و دارایی‌های او فهرستی را به اداره امور مالیاتی محل سکونت متوفی ارائه نمایند همچنین با مدارک دیگر که مورد نیاز است به شورای حل اختلاف تقدیم کنند تا مقدار سهم‌الارث هر یک از وراث را از دارایی‌های موجود متوفی، مطابق با گواهی انحصار وراثت تعیین شود.
پیش از این که سهم هر یک از وراث محاسبه شود ابتدا باید بدهی‌های متوفی پرداخت شود که از جمله این بدهی‌ها می‌توان به مالیات اشاره نمود. لذا در گواهی انحصار وراثت پس از کسر دیون تعداد، اسامی و میزان سهم‌الارث هر یک از وراث مشخص می‌گردد.
طبقات وراث
وراث مطابق با ماده 862 قانون مدنی و ماده 187 قانون مالیات‌های مستقیم به سه طبقه تقسیم می‌شوند:
وراث طبقه اول که عبارت‌اند از: پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد و اولاد اولاد.
وراث طبقه دوم که عبارت‌اند از: اجداد، برادر، خواهر و اولاد آن‌ها.
وراث طبقه سوم که عبارت‌اند از: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آن‌ها.
در قانون مدنی نزدیک به فرد فوت شده در اولویت قرار گرفته است و هر طبقه‌ای که نزدیک‌تر باشد بر طبقه بعدی مقدم‌تر خواهد بود. در طبقات ارث، وراث طبقه بعد وقتی ارث می‌برند که از وراث طبقه قبل فردی نباشد.
اموال مشمول مالیات بر ارث
مطابق با ماده 19 قانون مالیات‌های مستقیم، اموال مشمول مالیات بر ارث عبارت‌اند از:
کلیه ماترک متوفی واقع در ایران یا خارج از ایران اعم از منقول و غیرمنقول و مطالبات قابل وصول و حقوق مالی پس از کسر هزینه کفن و دفن در حدود عرف و عادت و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون محقق متوفی.
اگر که وراث طبقه اول متوفی برای انجام هزینه‌های ضروری از قبیل کفن و دفن و مراسم ترحیم نیاز به برداشت وجه نقد از حساب بانکی متوفی داشته باشند، بانک‌ها می‌توانند پس از احراز هویت کامل وراث حداکثر تا مبلغ 10.000.000 ریال به طور علی‌الحساب بدون ارائه گواهی واریز مالیات پرداخت نمایند.
اموال معاف از مالیات بر ارث کدام‌اند؟
· وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه‌های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه با بیمه‌گزار یا کارفرما از قبیل انواع بیمه‌های عمر و زندگی، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آن‌ها حسب مورد که یکجا یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می‌شود (بند ۱ ماده ۲۶)
· اموالی که برای سازمان‌ها، مؤسسات و نهادهای مذکور در ماده (۲) قانون مالیات‌ها مورد وقف یا نذر یا حبس واقع شود به شرط تأیید سازمان‌ها و نهادهای مذکور (بند ۳ ماده ۲۶)
· اثاث البیت محل سکونت متوفی (بند ۴ ماده ۲۶)
· اموالی که جزو ماترک متوفی بوده و طبق قوانین یا احکام خاص، مالکیت آن‌ها سلب یا به صورت بلاعوض در اختیار اشخاص موضوع ماده (۲) قانون مالیات‌ها قرار گیرد با تأیید اشخاص مزبور مشمول مالیات بر ارث قرار نمی‌گیرد (صدر ماده ۲۱)
· مراحل تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارث در اجرای ماده ۲۶ قانون مالیات‌های مستقیم که وراث مکلف‌اند تا ۶ ماه از تاریخ فوت نسبت به تکمیل و تسلیم اقدام نمایند.
نحوه محاسبه مالیات بر ارث
- ارزیابی املاک اعم از عرصه یا اعیان، ارزش معاملاتی ملک و اگر که برای مورد معامله ارزش معاملاتی تعیین نشده باشد، ارزش معاملاتی نزدیک‌ترین محل مشابه در زمان فوت بوده مأخذ ارزیابی سایر اموال مالی متوفی ارزش روز آن‌ها در تاریخ فوت خواهد بود.
- اثاث البیت محل سکونت از نظر مالی جزء ماترک متوفی محسوب نخواهد شد.
مدارک لازم برای تشکیل پرونده پرداخت مالیات بر ارث
برای تشکیل دادن پرونده مدارکی همچون گواهی انحصار وراثت، گواهی پزشکی قانونی و گواهی فوت، کارت ملی، شناسنامه متوفی، وکالت‌نامه قیوم در صورتی که خودش حضور نداشته باشد، مدارکی در زمینه آدرس منزل متوفی، تمامی اسناد و مدارک مربوط به اموال از دست رفته، قبوض آب و برق ملک، گواهی واریز مالیات بر ارث و گواهی انحصار وراثت در صورتی که سهم‌الارثی باشد، ضروری خواهد بود.
سرپیچی از پرداخت مالیات بر ارث
دریافت انواع مالیات در کل تابعی از سیاست‌های دولت می‌باشد و در اکثر کشورها پرداخت مالیات رایج می‌باشد. طبیعی است که وراث علاقه چندانی به پرداخت مالیات نداشته و از پرداخت آن سر باز می‌زنند، اما هیچ راه فراری ندارند و موظف هستند تا نسبت به پرداخت مالیات بر ارث اقدام نمایند زیرا اگر سرپیچی و عدم پرداختی صورت گیرد، باید جریمه‌ای که در نظر گرفته می‌شود برای آن‌ها را نیز پرداخت نمایند.
بهتر است که بدانید اموال شخصی چه در ایران باشند و چه در خارج از ایران در هر دو صورت مالیات بر ارث به آن‌ها تعلق می‌گیرد؛ لذا با توجه به قوانین مالیاتی تعیین می‌گردد. افرادی که از پرداخت مالیات بر ارث سر باز زنند، امکان دارد مجبور شوند تا جریمه‌هایی را پس دهند که از جمله آن باید به عدم انتقال اموال به اسم ایشان اشاره کرد.
از اینکه در این نوشتار با ما همراه بودید متشکریم. در صورت دریافت مشاوره حقوقی از گروه وکلای البرز می توانید با ما تماس حاصل فرمایید.
