صفر تا صد مناقصه شامل چه مواردی است؟
همه ما می‌دانیم که مناقصه (به انگلیسی Tender) فرایندی است که برای طرفین سود به همراه دارد در واقع می‌توان گفت که دو سر سود است که در آن خریدار و فروشنده به بهترین گزینه‌ها دست پیدا می‌کنند. همچنین اصل برابری افراد در قراردادهایی از این قبیل رعایت می‌شود.
تعریف صفر تا صد مناقصه
مناقصه در فرهنگ عمید، از باب مفاعله آمده است یعنی از ریشه نقص و به معنای کاستن متقابل و پی‌درپی می‌باشد. به عبارتی هم در زبان فارسی از مناقصه به معنای کم کردن، باهم رقابت کردن در کم کردن قیمت چیزی یاد می‌شود. اما در تعاریف تخصصی‌تر مناقصه در واقع فرایندی است رقابتی برای تأمین کیفیت مورد نظر که در آن تعهدات موضوع معامله به مناقصه گری که مناسب‌ترین قیمت را پیشنهاد می‌دهد واگذار می‌گردد. مناقصه برای دسترسی به دو مؤلفه اساسی در خرید کالا و خدمات، به اجرا در آورده می‌شود. (بند الف ماده 56 آیین‌نامه مالی و معاملاتی)
معرفی اصطلاحات مناقصه
از اصول ابتدایی ورود به مناقصات اصطلاحاتی وجود دارد که این اصطلاحات و معانی آن‌ها عبارت‌اند از:
مناقصه‌گر: شخصی حقیقی یا حقوقی است که اسناد مناقصه را دریافت و در مناقصه شرکت می‌کند.
مناقصه‌گذار: مناقصه‌گذار، دستگاه یا ارگانی است که برگزاری مناقصه را بر عهده آن می‌باشد و مناقصه‌گذار می‌تواند شامل ارگآن‌ها و سازمآن‌های زیر باشد.
- وزارتخانه‌ها
- سازمآن‌ها و مؤسسات و شرکت‌ها
- مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی
- مؤسسات عمومی
- بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی ایران
- شورای نگهبان قانون اساسی
کمیته فنی بازرگانی: این کمیته در واقع هیئتی است که دارای سه عضو خبره فنی بازرگانی می‌باشد و از سوی مقام مجاز دستگاه مناقصه‌گذار انتخاب می‌گردد و ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها و سایر وظایف مقرر در آیین‌نامه را بر عهده دارد.
ارزیابی کیفی مناقصه گران: عبارت است از ارزیابی توان انجام تعهدات مناقصه‌گران که از سـوی مناقصه‌گذار یـا بـه تشخیص وی توسط کمیته فنی بازرگانی انجام می‌شود.
ارزیابی مالی: فرایندی است که در آن مناسب‌ترین قیمت از بین پیشنهاد‌هایی که از نظر فنی بازرگانی پذیرفته شده‌اند؛ برگزیده می‌شود.
ارزیابی شکلی: عبارت است از بررسی کامل بودن اسناد و مهر و امضای اصل آن‌ها، بررسی مستندات ارائه شده و بررسـی غیر مشروط و خوانا بودن پیشنهاد قیمت.
مزایای انجام معاملات از طریق مناقصه
- برای دستگاه برگزار کننده مناقصه: امکان خرید کالا و خدمات با مناسب‌ترین قیمت و بهترین کیفیت‌ها.
- برای بخش خصوصی: ایجاد جنب‌وجوش در بخش خصوصی و ایجاد بازاری مطمئن برای بخش خصوصی.
انواع مناقصه
- الف) مناقصه بر اساس روش دعوت
- مناقصه عمومی: مناقصه‌ای است که در آن فراخوان مناقصه از طریق آگهی عمومی به اطلاع مناقصه‌گران می‌رسد.
- مناقصه محدود: مناقصه‌ای است که در آن به تشخیص و مسئولیت بالاترین مقام دستگاه مناقصه‌گذار، محدودیت برگزاری مناقصه عمومی با ذکر دلیل تأیید شود. فراخوان مناقصه از طریق ارسال دعوت‌نامه برای مناقصه‌گران صلاحیت‌دار به اطلاع مناقصه گران می‌رسد.
- ب) مناقصات بر اساس مراحل بررسی
- مناقصه یک مرحله‌ای: مناقصه‌ای است که در آن نیازی به ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها نمی‌باشد، در این مناقصه پاکت‌های پیشنهاد مناقصه‌گران در یک جلسه گشوده و در همان جلسه برنده مناقصه تعیین می‌گردد.
- مناقصه دو مرحله‌ای: مناقصه‌ای است که به تشخیص مناقصه‌گذار، لازم به بررسی فنی بازرگانی پیشنهادها باشد. در این مناقصه، کمیته فنی بازرگانی تشکیل گردیده و نتایج ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها را به کمیسیون مناقصه گزارش می‌کند که پس از بررسی کمیته فنی بازرگانی، پاکت‌های قیمت پیشنهاد دهندگانی که امتیاز فنی بازرگانی لازم را احراز کرده‌اند، مشهود می‌شود و پس از ارزیابی مالی برنده مناقصه تعیین می‌شود.
مراحل بررسی صفر تا صد مناقصه
بررسی مناقصات بسته به نوع آن مناقصه متفاوت است که به شرح زیر می‌باشد.
الف) مناقصه یک مرحله‌ای:
- عدم نیاز به ارزیابی فنی بازرگانی.
- پاکت‌ها در یک جلسه گشوده و تعیین کردن برنده در همان جلسه.
ب) مناقصه دومرحله‌ای:
- به تشخیص مناقصه‌گذار.
- الزام بررسی فنی بازرگانی اسناد مناقصه و پیشنهادها.
- تشکیل کمیته فنی بازرگانی و ارائه گزارش نتیجه ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها به کمیسیون مناقصات.
فرایند برگزاری صفر تا صد مناقصه
- تأمین منابع مالی
- تعیین نوع مناقصه در معاملات بزرگ
- تهیه اسناد مناقصه
- ارزیابی کیفی مناقصه‌گران در صورت لزوم
- فراخوان مناقصه
- ارزیابی پیشنهادها
- تعیین برنده مناقصه و انعقاد قرارداد
اسناد مناقصه:
- دعوت‌نامه ارائه پیشنهاد
- دستورالعمل شرکت در مناقصه همراه با کاربرگ‌های ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه و ضمانت‌نامه انجام تعهدات
- برگ پیشنهاد مناقصه
- موافقت‌نامه و شرایط پیمان، شامل شرایط عمومی و خصوصی
- نقشه‌ها و مشخصات فنی
- جدول‌ها، از جمله جدول پرداخت‌ها، جدول زمانی کارها، جدول تضمین‌ها یا شاخص‌های عملکردی، فهرست مقادیر و قیمت‌ها
- فرم‌ها، گواهی‌نامه‌ها، تأییدیه‌ها و مدارک دیگر
- الحاقیه‌های صادره بعدی از سوی مناقصه‌گذار، در طول برگزاری مناقصه
پیروزی در مناقصه
برنده شدن در مناقصات دولتی و خصوصی همیشه نگرانی مهمی برای پیمانکاران بوده است، ولی همین موضوع باعث شده است تا مناقصه‌گر شرایط واقعی اجرای قرارداد را ندید بگیرد و به آن‌ها توجه نکند و قیمت پایینی را برای پیروزی در مناقصات پیشنهاد نماید. در دنیای تجارت روش‌های متعددی برای پیروزی در انواع مناقصات وجود دارد، ولی بهتر است که مناقصه‌گر مسیر خود را از ابتدا تا انتها بررسی نماید، لذا ناتوانی در انجام پروژه یا ارائه خدمات و کالاها به مناقصه‌گذار، کارنامه بدی را برای مناقصه‌گر به ارمغان می‌آورد و همچنین در اغلب اوقات موجب ورشکستگی او می‌گردد.
نتیجه‌گیری
خیلی از افراد با مناقصه فقط در حد دانستن معنای آن، آشنایی دارند و برخی از آن‌ها فرق میان مزایده و مناقصه را به صورت دقیق نمی‌دانند. بهتر است تا مردم در این زمینه آگاهی کلی و کارآمدی به دست آورند و با انواع مناقصات نیز آشنا شوند.
در نوشتار حاضر به صفر تا صد مناقصه پرداخته شد، امیدواریم خواندن این محتوا برای شما راه گشا بوده باشد. در صورت تمایل به دریافت مشاوره حقوقی می توانید با گروه وکلای البرز تماس حاصل فرمایید.
