حضانت فرزندان بدون طلاق والدین
یکی از مهمترین آسیب های طلاق جدایی والدین و بی سرپرست ماندن فرزندان از طرف یکی از آنها می باشد.
به عبارت دیگر پس از طلاق ، کودک یا می بایست از نعمت پدر و یا نعمت مادر در خانه بهره مند باشد
و قادر نیست بطور همزمان از هر دو نعمت در کنار هم برخوردار باشد.
حتما شما هم شنیده اید که بسیاری از جانیان و تبهکاران حاصل فرزندان طلاق هستند و عدم نظارت و تربیت توسط والدین چه پیامدهایی بدنبال خواهد داشت.
یکی از دعواهای والدین در زمان وقوع طلاق بحث حضانت کودکان می باشد.
برخی پدر و مادر ها با هم در خصوص نحوه حضانت توافق می کنند،
گاهی مادر از مهریه خود گذشت می نماید تا حق حضانت فرزند را به او بدهند و در بسیاری از مواقع نیز از محاکم قضایی برابر مفاد قانون این موضوع را تعیین تکلیف می نمایند.
دراین مقاله می‌خواهیم به بحث
چیستی حضانت و اینکه برعهده چه کسانی است و حضانت فرزندان قبل و بعد از طلاق پردازیم.
حضانت چیست؟
حضانت در مفهوم عام آن عبارت است از مراقبت، نگهداری و تربیت از کودک می باشد. این مراقبت ، نگهداری و تربیت هم نیاز های جسمی کودک و هم نیازهای روحی و روانی آنان را در بر می گیرد.
حضانت برای پدر و مادر، هم حق و هم تکلیف است. به عبارت دیگر پدر و مادر، همانگونه که می توانند دنبال گرفتن این حق باشند لیکن در مواقع مقتضی نمی‌توانند از این تکلیفی که قانونگذار بر دوش آنان گذاشته است سر باز زنند.
اگر بخواهیم روشن تر در مورد این تکلیف صحبت کنیم می‌بایست این طور بیان شود که با تولد یک کودک پدر و مادر مکلف به حضانت از او هستند و نمی توانند او را رها کنند.
از سوی دیگر همانگونه که قبل از طلاق این تکلیف بر عهده والدین گذاشته شده ،پس از طلاق نیز می‌بایست این تکلیف را بر عهده بگیرند.
حضانت فرزندان بر عهده چه کسانی می باشد؟
سوال فوق معمولا در سه دوره زمانی مطرح می شود:
1-حضانت فرزندان پس از طلاق والدین۲ -حضانت فرزندان پس از فوت یکی از والدین ۳- حضانت فرزندان قبل از طلاق
1-حضانت فرزندان پس از طلاق:
قانونگذار موضوع حضانت فرزندان بعد از طلاق پدر و مادر را به سه مقطع زمانی تقسیم می کند
الف -حضانت فرزندان تا سن هفت سالگی اعم از دختر و یا پسر با مادر می‌باشد و مادر این حق را دارد که تا سن هفت سالگی حضانت فرزندانش را برعهده بگیرد.
ب- حضانت فرزندان پس از سن ۷ سالگی تا سن بلوغ بر عهده پدر می باشد. سن بلوغ در دختران ۹ سال و در پسران ۱۵ سال می باشد.
این یعنی اینکه فرزند دختر از سن ۷ تا ۹ سالگی به مدت دو سال و فرزند پسر از سن ۷ سالگی تا سن ۱۵ سالگی به مدت هشت سال حضانتشان بر عهده پدر خانواده می باشد.
ج- قانونگذار موضوع حضانت فرزندان پس از رسیدن به سن بلوغ را بر عهده خود بچه ها گذاشته است . یعنی کودکان خودشان می‌توانند انتخاب کنند که پس از سن بلوغ، حضانت آنها را پدر بر عهده بگیرد و یا مادر
۲ – حضانت فرزندان پس از فوت والدین:
چنانچه در اثر بیماری و یا حادثه‌ای فقط یکی از والدین فوت نماید و دیگری زنده باشد برابر قانون ، حضانت کودک بر عهده والد زنده خواهد بود. اما در صورتی که هم پدر و هم مادر فوت نمایند در این صورت حضانت فرزندان بر عهده جد پدری خواهد بود.
در صورت فقدان جد پدری، نزدیک‌ترین خویشان به ترتیب ارث این مسئولیت را بر عهده خواهند داشت.
3-حضانت فرزندان قبل از طلاق والدین :
شاید این سوال برای شما پیش بیاید، مگر قبل از طلاق نیز می‌تواند دعوای حضانت مطرح باشد؟ پاسخ این سوال مثبت است.
در بسیاری از موارد اختلاف زوجین و رسیدگی به دادخواست طلاق آنها ماهها یا سال‌ها شاید به طول انجامد. بسیار اتفاق افتاده که در این مدت مادر از منزل خارج شده و به خانه پدر و مادرش رفته است.
فلذا موضوع حضانت کودکان تا زمان صدور حکم طلاق می بایست تعیین تکلیف شود.
برابر بررسی مفاد قانون مدنی آنچه که محرز است این است که قانونگذار فقط یک قاعده را برای تعیین تکلیف حضانت فرزندان مشخص نموده است.
یعنی همان قاعده‌ای که برای حضانت کودکان پس از طلاق مشخص شده قبل از طلاق نیز این رویه قانونی حاکم است.
حضانت فرزندان تا سن هفت سالگی بر عهده مادر از سن ۷ سالگی تا سن بلوغ با پدر و پس از آن نیز به اختیار خود فرزندان گذاشته شده است.
نکته اول: برابر مفاد قانون مدنی ، بعد از ۷ سالگی چنانچه میان پدر و مادر در خصوص نحوه حضانت اختلافی بروز نمایدحضانت فرزند با رعایت مصلحت وی به تشخیص دادگاه است
نکته دوم: چنانچه برای یکی از والدین مشکلی پیش آید، از قبیل عدم صلاحیت در نگهداری از فرزند و یا اینکه یکی از والدین به نحوه نگهداری فرزند توسط طرف دیگر اعتراض کند، باز هم امکان تغییر صاحب حضانت خواهد بود حتی در مدتی که اولویت با آن پدر یا مادر باشد
مطالعه بیشتر
ملاقات فرزند بعد از طلاق
درزمان صدور حکم طلاق در دادگاه ، مرجع قضایی می بایست در مورد حضانت و حق ملاقات تعیین تکلیف کنند.
ماده ۲۹ قانون حمایت از خانواده مقرر نموده، دادگاه باید ضمن رأی صادره در خصوص درخواست طلاق، با توجه به وابستگی عاطفی و مصلحت فرزند، ترتیب، زمان و مکان ملاقات وی با پدر و مادر و سایر بستگان را تعیین کند
تعیین تکلیف نفقه فرزند:
یکی از دعواها و اختلافات والدین حین و یا بعد از طلاق تعیین تکلیف نفقه فرزندان ،میزان آن و چگونگی پرداخت آن است.
بر اساس ماده ۶ قانون حمایت خانواده ، مادر یا هر شخصی که حضانت فرزند را به اقتضای ضرورت به عهده دارد، می تواند به عنوان شاکی جهت مطالبه نفقه فرزندان اقدام کند.
طبق ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی ، نفقه فرزندان به عهده پدر است و پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به دادن نفقه به عهده اجداد پدری است. در صورت نبود اجداد پدری یا عدم قدرت آنها در پرداخت نفقه فرزند، نفقه به عهده مادر است. اگر مادر در قید حیات نباشد، نفقه فرزند به عهده اجداد مادری است.
نکته: این نکته مهم را می بایست در نظر داشت که کسی که حضانت فرزند را به عهده دارد، لزوما همان شخصی نیست که تکلیف پرداخت نفقه کودک را عهده دار است. یعنی ممکن است حضانت به عهده مادر باشد اما پدر نفقه وی را پرداخت کند.
مراحل قانونی گرفتن حضانت فرزند
چنانچه به دلیل بی توجهی و یا انحطاط اخلاقی پدر و مادری که فرزند تحت حضانت او است، وضعیت جسمی یا تربیتی فرزند در معرض خطر باشد، دادگاه می تواند با تقاضای بستگان، قیم (سرپرست) و یا رئیس حوزه قضایی ترتیب شرایط بهتری را برای حضانت کودک اتخاذ نماید.
نکات کلیدی در مورد قیمومیت… برای مطالعه کلیک کنید
برخی از عللی که موجب سلب حضانت فرزند از والدین می گردد:
- عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادر
- اعتیاد زیاد به الکل، مواد مخدر و قمار
- معروفیت و سرشناس بودن در فساد اخلاقی و فحشا
- ابتلا به بیماری روانی به تشخیص پزشکی قانونی
- تکرار ضرب و جرح خارج از عرف
- سوء استفاده از فرزند یا اجبار او به ورود به مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد، فحشاء، تکدی گری، قاچاق
- جنون مادر
برخی ملاحظات:
1: فاسد بودن مادر مانع ملاقات فرزند نخواهد شد، زیرا ملاقات فرزند حق فطری و طبیعی یک مادر است.
2: اگر پدر فوت کرده باشد، ازدواج مجدد مادر موجب ضایع شدن حق حضانت وی نخواهد شد.
3:به موجب ماده 40قانون حمایت از خانواده هر کس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت کودک استنکاف ورزد یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد کودک امتناع کند حسب تقاضای ذینفع و به دستور دادگاه صادر کننده رای نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت می شود.
4: برابر ماده 54 قانون حمایت از خانواده ،هرگاه مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات کودک با اشخاص ذی حق شود برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت ودر صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم می شود.
نوشته های پیشین
